Σε καθημερινή μάχη χαρακωμάτων εξελίσσεται η δικαστική διαμάχη του ξενοδοχειακού ομίλου Μαντωνανάκη με τις πιστώτριες τράπεζες και την Εταιρεία Τουριστικών Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ). Το τελευταίο «θερμό» επεισόδιο μεταξύ των δύο πλευρών αφορούσε κίνηση της Eurobank να οδηγήσει σε πλειστηριασμό τις μετοχές του ξενοδοχειακού ομίλου. Πλειστηριασμός ο οποίος απαγορεύτηκε με δικαστική απόφαση ύστερα από άμεση αντίδραση των μετόχων του ομίλου.
Η αναγγελία του πλειστηριασμού αναρτήθηκε στις 8:50 το βράδυ της Παρασκευής 22 Νοεμβρίου, με ημερομηνία διεξαγωγής την 4η Δεκεμβρίου και επισπεύδουσα την τράπεζα «Eurobank Ergasias Α.Ε». Η τιμή προσφοράς είχε προσδιοριστεί σε 29.260.000 ευρώ έναντι οφειλών 300 εκατ. ευρώ από ομολογιακό δάνειο που είχαν λάβει οι εταιρείες «Ανώνυμος Τουριστική Εταιρεία ΗΛΙΟΣ Α.Ε», «Τουριστική Ξενοδοχειακή Εμπορική Α.Ε» και οι Παντελής Κ. Μαντωνανάκης, Άννα Κ. Μαντωνανάκη και Κωνσταντίνος Π. Μαντωνανάκης.
Ο πλειστηριασμός, ωστόσο, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί καθώς απαγορεύτηκε με δικαστική απόφαση από την προηγούμενη Τετάρτη (27/11/2019) όπως ανέφερε στο Euro2day.gr νομική πηγή που εκπροσωπεί τον όμιλο.
Σύμφωνα με την ίδια πηγή την απόφαση αναστολής του πλειστηριασμού έλαβε το ίδιο δικαστήριο που ενέκρινε την προκήρυξή του. Καθοριστικό ρόλο σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, φέρεται να έπαιξε ο ελάχιστος χρόνος που μεσολαβούσε μεταξύ αναγγελίας και διεξαγωγής αλλά και η τιμή προσφοράς.
Από την πλευρά του ομίλου σημειώνεται πως η τιμή προσφοράς είχε οριστεί στα 29,26 εκατ. ευρώ όταν μια από τις πιστώτριες τράπεζες (Πειραιώς) αποτίμησε την αξία στα 400 εκατ. ευρώ. Σημείωναν, επιπλέον, πως ο όμιλος έχει στα χέρια του, ήδη, δύο αποφάσεις δικαστηρίων που του επιδικάζουν 80 και 75 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, αναμένεται η έκδοση άλλων δύο μέχρι το τέλος του χρόνου και συνολικά από δικαστικές αποφάσεις έως και 800 εκατ. ευρώ.
Πρακτικά, αναφέρει νομική πηγή του ομίλου, στην περίπτωση που διεξάγονταν ο πλειστηριασμός, κάποιος θα μπορούσε να καταβάλλει 30 εκατ. ευρώ και θα αποκτούσε άμεσα 155 εκατ. ευρώ (χρήματα από τις δύο δικαστικές αποφάσεις που είναι άμεσα απαιτητά από την ΕΤΑΔ) και θα πρόσβλεπε στα ποσά που αναμένει ο όμιλος ότι θα του επιδικαστούν από δικαστικές αποφάσεις που ακολουθούν.
Σε μάχη χαρακωμάτων, εν τω μεταξύ, εξελίσσεται η κόντρα του ομίλου με τράπεζες και ΕΤΑΔ καθώς εξελίσσεται η νομική τους διαμάχη και η έκδοση νέων αποφάσεων.
Σύμφωνα με τραπεζική πηγή η Alpha φέρεται να μπλόκαρε πρόσφατα τους τραπεζικούς λογαριασμούς του ομίλου Μαντωνανάκη λίγο πριν λήξουν οι προθεσμίες καταβολής ποσών απαραίτητων για την έκδοση δικαστικών αποφάσεων. Σύμφωνα με την ίδια πηγή ο όμιλος κατάφερε να ξεμπλοκάρει άμεσα τους λογαριασμούς του λίγο πριν εκπνεύσει σχετική προθεσμία και πρόλαβε να πληρώσει όσα του αναλογούσαν για την έκδοση των αποφάσεων.
Ανοιχτό, εξ’ άλλου, παραμένει το νομικό μέτωπο του ομίλου με την Εταιρεία Τουριστικών Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) από το οποίο ο όμιλος προσδοκά να ενισχύσει τη διαπραγματευτική του θέση έναντι των πιστωτριών τραπεζών του. Όπως αναφέρουν επενδυτικοί κύκλοι, η ταχύτητα με την οποία θα εκδοθούν οι σχετικές αποφάσεις και τα χρήματα που θα επιδικαστούν θα κρίνουν ίσως τα πάντα.
Στο Euro2day.gr θέλουμε η επικοινωνία μας να είναι αυτή που έχετε επιλέξει.
Σεβόμενοι τις αλλαγές στην Ευρωπαϊκή Νομοθεσία* αλλά και με γνώμονα τη συνεχή προσπάθεια για παροχή των βέλτιστων δυνατών υπηρεσιών, έχετε τον απόλυτο έλεγχο των ενημερώσεων που λαμβάνετε και μπορείτε να τις αλλάξετε ανά πάσα στιγμή.
Μην ξεχνάτε ότι η εγγραφή σας σας δίνει τέσσερα βασικά πλεονεκτήματα:
Χαρτοφυλάκια
Alerts
My Stocks
Newsletters
Ευχαριστούμε για την προτίμησή σας.
*Το GDPR είναι ο νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός περί Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (EE 2016/679) που τίθενται σε ισχύ από τις 25 Μαΐου 2018 για όσες εταιρείες τηρούν βάσεις δεδομένων. Τηρώντας λοιπόν, τους κανόνες εμπιστευτικότητας και απορρήτου, σύμφωνα με τη γενική Δήλωση Απορρήτου και Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα πρέπει να έχουμε την ρητή συγκατάθεσή σας ώστε να τηρούμε τα στοιχεία με σκοπό την επικοινωνία μαζί σας.
Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στην Ιντλίμπ, στη βορειοδυτική Συρία, επλήγη από δύο μέρες σφοδρών συγκρούσεων μεταξύ φιλοκυβερνητικών δυνάμεων και ομάδων τζιχαντιστών και ανταρτών, οι οποίες άφησαν πίσω τους σχεδόν 70 νεκρούς, ανακοίνωσε σήμερα το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Στις συγκρούσεις σκοτώθηκαν 36 μέλη των συριακών κυβερνητικών δυνάμεων και 33 μαχητές του αντίπαλου στρατοπέδου, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο.
“Πρόκειται για τις πιο βίαιες συγκρούσεις στην επαρχία Ιντλίμπ από τότε που άρχισε να ισχύει η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός”, που ανακοινώθηκε στα τέλη Αυγούστου από τη συριακή κυβέρνηση και τον Ρώσο σύμμαχό της, δήλωσε σήμερα ο διευθυντής του Παρατηρητηρίου Ράμι ‘Αμπντελ Ραχμάν.
Σήμερα το πρωί, πυκνός καπνός κάλυπτε τον ουρανό της περιοχής Μααρέτ αλ Νουμάν, ενώ αεροσκάφη που πετούσαν εκεί βομβάρδισαν θέσεις οργανώσεων τζιχαντιστών και ανταρτών, σύμφωνα με ανταποκριτή του Γαλλικού Πρακτορείου.
“Οι κυβερνητικές δυνάμεις πραγματοποιούν αντεπίθεση σε νοτιοανατολική περιοχή της Ιντλίμπ, όπου ομάδες τζιχαντιστών και ανταρτών είχαν πάρει τον έλεγχο τεσσάρων χωριών το Σάββατο”, διευκρίνισε ο Ραχμάν.
“Κατάφεραν να ανακτήσουν πλήρως τον έλεγχό τους”, πρόσθεσε κάνοντας λόγο για “συνέχιση των μαχών”.
Το απόγευμα, το πεδίο των αεροπορικών βομβαρδισμών διευρύνθηκε για να συμπεριλάβει και άλλες περιοχές, ανατολικές και νότιες της Ιντλίμπ, όπως η πόλη Σαρακίμπ.
Η επαρχία Ιντλίμπ ελέγχεται από τους τζιχαντιστές της οργάνωσης Χάγιατ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS), το πρώην συριακό παρακλάδι της αλ-Κάιντα. Η περιοχή αυτή και οι παρακείμενες των επαρχιών του Χαλεπίου, της Χάμας και της Λαττάκειας, εξακολουθεί να διαφεύγει στη συντριπτική πλειονότητά της από τον έλεγχο των κυβερνητικών δυνάμεων.
Στις περιοχές αυτές έχουν καταφύγει επίσης αρκετές άλλες μικρές αποδυναμωμένες οργανώσεις τζιχαντιστών και ανταρτών.
Ερ: Ετοιμάζομαι για το πρώτο μου επαγγελματικό ταξίδι τον επόμενο μήνα, για να συναντηθώ με πιθανούς προμηθευτές στην Κίνα. Έχετε κάποια συμβουλή για το τι να περιμένω και πώς πρέπει να συμπεριφέρομαι; Είμαι 22 ετών – είναι ανάγκη να φορέσω κοστούμι και να μεγαλώσω το μούσι μου για να με πάρουν στα σοβαρά;
Simon Stanfield, Λονδίνο
Simon, χαίρομαι που ακούω ότι προγραμματίζεις από νωρίς, αλλά στη θέση σου, δεν θα έκοβα το ξύρισμα! Θα νιώσεις κάποια πίεση καθώς θα διαπραγματεύεσαι τις ανάγκες της επιχείρησής σου σε άγνωστο περιβάλλον. Ο στόχος σου, καθώς προετοιμάζεσαι, θα πρέπει να είναι να αποφύγεις να βρεθείς σε μια κατάσταση στην οποία θα νιώσεις λιγότερο σίγουρος για εσένα, είτε επειδή είσαι πολύ επίσημα ή ανεπίσημα ντυμένος, είτε επειδή δεν ξέρεις τι απαιτεί η ντόπια επιχειρηματική κουλτούρα.
Αλλά είναι αστείο που, από όλους τους ανθρώπους, ζητάς τη δική μου γνώμη για το επίσημο ντύσιμο. Στις πρώτες μέρες της Virgin, το προσωπικό με δούλευε: “Τη μέρα που θα δούμε τον Ρίτσαρντ να φορά κοστούμι σε συνάντηση με διευθυντή τράπεζας, θα ξέρουμε ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα”.
Από τη στιγμή που η Virgin ξεκίνησε στη μουσική βιομηχανία, το να δουλεύω με καλλιτέχνες όπως οι Sex Pistols, ο Boy George, οι Rolling Stones, οι Genesis και άλλοι, δεν απαιτούσε ποτέ από εμένα να φοράω τα ριγέ κουστούμια και τα bowler καπέλα που χαρακτήριζαν τον βρετανικό επιχειρηματικό κόσμο. Ακόμη και σήμερα δεν έχω πολλά κουστούμια.
Μέχρι τη στιγμή που ξεκινήσαμε τη Virgin Atlantic Airways το 1984, όπου το dress code ήταν πιο επίσημο, είχα πάρει τις αποφάσεις μου – υιοθέτησα τη στάση ότι αυτό που βλέπουν είναι αυτό που θα πάρουν. Τότε μου άρεσαν τα κοτλέ παντελόνια και τα φαρδιά μάλλινα πουλόβερ και διαπίστωσα ότι δεν επηρέαζε την ικανότητά μου να κλείνω συμφωνίες. Η διοικητική ομάδα της Virgin Atlantic δεν με ανάγκασε ούτε μία φορά να φορέσω κάτι πιο επίσημο από σακάκι – και ακόμη και τότε, η περίσταση έπρεπε να είναι αρκετά επίσημη για να συμβεί αυτό. Παρ’ όλα αυτά, πάντοτε έπαιρνα μαζί μου ένα σακάκι για επαγγελματικά ταξίδια στην Ασία.
Σίγουρα θα ήταν καλό να έχεις μαζί σου ένα κοστούμι ή, τουλάχιστον, ένα σακάκι και ένα παντελόνι και ίσως να αφήσεις το φθαρμένο καθημερινό τζιν στο σπίτι. Τούτου λεχθέντος, θα πρέπει να έχεις κατά νου, ποιον θα συναντήσεις. Στις πρόσφατες επισκέψεις στην Ιαπωνία και την Κίνα, παρατήρησα μια σημαντική χαλάρωση στο αυστηρό μέχρι πρότινος dress code. Στους τομείς της τεχνολογίας και του διαδικτύου, τα κοστούμια και οι γραβάτες είναι πλέον σπάνια. Από την άλλη πλευρά, αν χρειαστεί να διαπραγματευτείς με τραπεζίτες, κυβερνητικούς εκπροσώπους ή στελέχη γνωστής εταιρείας, θα διαπιστώσεις ότι ο κώδικας ένδυσης εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά επίσημος, κατά τα δυτικά πρότυπα. Μπορεί να μην πει κανείς κάτι εάν δεν βάλεις γραβάτα, αλλά το να παραλείψεις το σακάκι θα θεωρηθεί πιθανώς αγένεια.
Στην Ασία, θα ήμουν λίγο πιο επιφυλακτικός και θα ντυνόμουν λίγο πιο συντηρητικά στις συναντήσεις. Εάν συναντηθείς με κάποιον που είναι πολύ μεγαλύτερος, θα εκτιμήσει πιθανώς την εμφάνισή σου. Εάν ο ομόλογός σου είναι ντυμένος άνετα, μπορείς πάντα να βγάλεις το σακάκι σου. Είναι επίσης σημαντικό να σχεδιάσεις από πριν το πώς θα μεταβείς στη συνάντηση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην Κίνα, όπου μια από τις μεγαλύτερες γκάφες που μπορείς να κάνεις είναι να αργήσεις, το οποίο θεωρείται ασέβεια. Ακόμη και το να φτάσεις λίγα λεπτά πριν από το ραντεβού, μπορεί να είναι πρόβλημα, οπότε φρόντισε να δώσεις χρόνο για τυχόν δυσκολίες που μπορεί να ανακύψουν. Η κίνηση στο Πεκίνο και τη Σανγκάη είναι βάρβαρη, αλλά ποτέ δεν θεωρείται καλή δικαιολογία για καθυστέρηση – εμπιστεύσου με, το λέω εκ πείρας.
Εάν αμφιβάλλεις ποτέ για κάτι, περίμενε να δεις τι κάνουν οι οικοδεσπότες σου και στη συνέχεια ακολούθησε τα βήματά τους. Αυτό μπορεί να σε φέρει κάποιες στιγμές σε αμηχανία. Σε ένα πολύ επώδυνο επιχειρηματικό γεύμα στην Ιαπωνία, τη δεκαετία του ’80, βρέθηκα αντιμέτωπος με ένα πιάτο ωμού ψαριού. Το σασίμι δεν ήταν ακόμη δημοφιλές στη Δύση και έτσι δεν ήξερα πόσο νόστιμο ήταν και δεν το έβλεπα σαν φαγητό. Βρέθηκα σε σύγχυση και απελπίστηκα τόσο πολύ, που έκρυψα κάμποσο σε μια χαρτοπετσέτα, αλλά δεν ήταν εύκολο – εκ των υστέρων σκέφτομαι ότι έπρεπε να το είχα φάει και να το απολαύσω!
Επίσης, να θυμάσαι ότι η οικοδόμηση προσωπικών σχέσεων είναι ιδιαίτερα σημαντική όταν κάνεις δουλειές στην Κίνα, οπότε, ενώ βρίσκεσαι εκεί, κάνε ό,τι μπορείς για να αναπτύξεις φιλίες με ανθρώπους που έχουν σημασία για την επιτυχία της επιχείρησής σου. Λάβε υπόψη ότι οι κοινωνικές περιστάσεις τείνουν να είναι ακριβώς αυτό – δεν γίνονται συχνά συζητήσεις για business μετά τη δουλειά. Θα υπάρχει, ωστόσο, πολύ ποτό, και θα πρέπει να το χειριστείς χωρίς να γίνεις ρεζίλι. Είναι μια διασκεδαστική εμπειρία και καθώς θα χτίζεις την εμπιστοσύνη με τους Κινέζους ομολόγους σου, θα διαπιστώσεις ότι οι περιστασιακές γκάφες και από τις δύο πλευρές, δεν θα έχουν τόσο μεγάλη σημασία και θα μπορείτε να τις διακωμωδείτε μαζί.
Να έχεις ένα υπέροχο ταξίδι στην Ασία και καλή επιτυχία στην επιχείρησή σου!
* O Richard Branson είναι ο ιδρυτής της Virgin Group και εταιρειών όπως οι Virgin Atlantic, Virgin America, Virgin Mobile και Virgin Active. Διατηρεί blog στη διεύθυνση www.virgin.com/richard-branson/blog. Ακολουθήστε τον στο Twitter στο twitter.com/richardbranson
Πολλά πράγματα που σχετίζονται με τη Βρετανία στις μέρες μας είναι αυτό που οι ψυχολόγοι θα περιέγραφαν ως περίπλοκα. Brexit; Ας το αφήσουμε καλύτερα. Κρίση του κράτους πρόνοιας; Μαύρα χάλια. Αντιμετώπιση της κλιματικής κατάστασης έκτακτης ανάγκης και του προβλήματος των αστέγων; Κανένα από τα παραπάνω ζητήματα δεν έχει απλή λύση.
Το πρόβλημα του αντισημιτισμού στο Εργατικό Κόμμα δεν ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Καμία επιτροπή σεβάσμιων εμπειρογνωμόνων δεν είναι υποχρεωμένη να συζητήσει εκτενώς το ζήτημα και να εκπονήσει βαρυσήμαντη έκθεση για το τι πρέπει να γίνει. Δεν χρειάζεται να ζυγίσει κανείς σοβαρά επιχειρήματα δύο πλευρών και να προσπαθήσει να καταλήξει σε συμπέρασμα. Σε αυτό το θέμα τα πράγματα είναι θεωρητικά εύκολα: μηδενική ανοχή. Ένα κρούσμα αντισημιτισμού και βρίσκεσαι εκτός κόμματος.
Κι όμως, για λόγους τους οποίους μπορούμε μονάχα να εικάσουμε, το ζήτημα δεν έχει αντιμετωπιστεί έτσι από τον Τζέρεμι Κόρμπιν. Η αποτυχία του ηγέτη του Εργατικού Κόμματος να αντιμετωπίσει τον αντισημιτισμό στις κομματικές τάξεις προκάλεσε έκτακτη παρέμβαση αυτή την εβδομάδα από τον Βρετανό αρχιραβίνο Ephraim Mirvis, ο οποίος υπό κανονικές συνθήκες δεν εμπλέκεται στην πολιτική αντιπαράθεση. Ο Κόρμπιν προσπάθησε να απορρίψει τις καταγγελίες και να αλλάξει θέμα, μιλώντας για το Εθνικό Σύστημα Υγείας, ωστόσο η προϊστορία του στο ζήτημα είναι αδύνατο να αγνοηθεί. Και πλέον απειλεί να συνεισφέρει σε ένα ρεύμα με σύνθημα “Never Κόρμπιν” που θα στρέψει το διακύβευμα των εκλογών της 12ης Δεκεμβρίου μακριά από το ζήτημα των κοινωνικών ανισοτήτων, που συνήθως είναι προνομιακό πεδίο για τους Εργατικούς – κάτι που θα μπορούσε να κάνει την πορεία του Μπόρις Τζόνσον προς την Downing Street περίπατο.
Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι η Αξιωματική Αντιπολίτευση της Αυτής Μεγαλειότητος διερευνάται από την Επιτροπή Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για ζητήματα αντισημιτισμού. Εννέα βουλευτές έχουν αποχωρήσει από τις τάξεις των Εργατικών διαμαρτυρόμενοι για τις επιλογές της ηγεσίας Κόρμπιν τόσο σχετικά με το Brexit, όσο και σχετικά με τον αντισημιτισμό. Το Εβραϊκό Κίνημα των Εργατικών σημειώνει ότι υπάρχουν περισσότερες από 100 εκκρεμείς περιπτώσεις περιστατικών αντισημιτισμού τις οποίες το κόμμα δεν έχει διερευνήσει, αριθμός τον οποίο ο Κόρμπιν αμφισβητεί.
Ο ηγέτης του Εργατικού Κόμματος δείχνει να μην κατανοεί ή να υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει τα μηνύματα που στέλνουν οι ίδιες του οι πράξεις. Η περιφρόνησή του για τον “δυτικό ιμπεριαλισμό”, η κριτική του προς το ισραηλινό κράτος και η θάλασσα των παλαιστινιακών σημαιών στις διασκέψεις των Εργατικών δημιουργούν την εντύπωση μιας προκατάληψης, για τη διάψευση της οποίας ο ίδιος κάνει ελάχιστα ή και τίποτε. Σχεδόν οι μισοί από τους εβραίους που ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο δηλώνουν ότι θα “εξετάσουν σοβαρά” την πιθανότητα να μεταναστεύσουν εάν ο Κόρμπιν εκλεγεί πρωθυπουργός, σύμφωνα με έρευνα της Survation, η οποία έγινε εκ μέρους του Συμβουλίου Εβραϊκής Ηγεσίας του ΗΒ, ενώ το 87% πιστεύει ότι ο ίδιος ο Κόρμπιν είναι αντισημίτης.
Έρευνα του BBC τον Ιούλιο περιελάμβανε μαρτυρίες πρώην αξιωματούχων του κόμματος, οι οποίοι ισχυρίστηκαν ότι ανώτερα στελέχη των Εργατικών παρενέβησαν στη λειτουργία ενός υποτίθεται ανεξάρτητου κομματικού γραφείου διερεύνησης περιστατικών αντισημιτισμού. Κάθε φορά που το πρόβλημα διογκώνεται, ο Κόρμπιν έχει την ίδια απάντηση: κάθε ρατσισμός είναι κακός και λαθεμένος και το κόμμα του δεν πρόκειται να τον ανεχτεί. Ωστόσο τον έχει ήδη ανεχτεί.
Το αν ο ίδιος ο Τζέρεμι Κόρμπιν σε προσωπικό επίπεδο είναι φορέας αντισημιτικών απόψεων είναι πλέον δευτερεύον ζήτημα. Όλα τα παραπάνω έχουν συμβεί υπό την ηγεσία του. Είτε ο Κόρμπιν δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, γεγονός που υποδηλώνει ότι δεν διαθέτει τις ηγετικές ικανότητες για να το πράξει, είτε δεν το θεωρεί σοβαρό ζήτημα, όπως το θεωρούν σχεδόν όλοι οι υπόλοιποι. Ούτως ή άλλως, η ευθύνη του είναι εξόχως βαριά.
Σε μια τηλεοπτική συνέντευξη με τον Andrew Neil την περασμένη εβδομάδα, ο Κόρμπιν αρνήθηκε να απολογηθεί για τον αντισημιτισμό στο κόμμα του και ισχυρίστηκε ότι κάνει ό,τι είναι δυνατό για να τον αντιμετωπίσει. Τέτοιοι ισχυρισμοί, όπως σημείωσε ο αρχιραβίνος, είναι μια “εντελώς αναληθής μυθοπλασία”.
Ο Mervis δεν μπορεί να θεωρηθεί καθόλου οξύς στον λόγο του όταν σημειώνει ότι “διακυβεύεται η ίδια ψυχή του έθνους μας”. Σε αυτή του την άποψη, ο Βρετανός εβραίος θρησκευτικός ηγέτης δεν είναι μόνος. Ο Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρυ, το Μουσουλμανικό Συμβούλιο Βρετανίας και το Ινδουιστικό Συμβούλιο Βρετανίας εξέδωσαν ανακοινώσεις υποστήριξης. Αυτή η ομόθυμη καταδίκη μπορεί πλέον να βαρύνει για τα μέλη μιας μειονοτικής ομάδας ή οποιονδήποτε ψηφοφόρο που ενδιαφέρεται για τα δικαιώματα των μειονοτήτων, οδηγώντας τον να αποφύγει τους Εργατικούς στις κάλπες – αν και πρέπει να τονιστεί ότι και οι Συντηρητικοί του Τζόνσον είχαν τα δικά τους προβλήματα με κατηγορίες για ισλαμοφοβικές δηλώσεις. Ο ηγέτης των Τόρις, ο οποίος έχει παρομοιάσει γυναίκες που φορούν μπούρκα με ληστές τραπεζών και γραμματοκιβώτια, ζήτησε συγγνώμη εξ ονόματος του κόμματος του την περασμένη Τετάρτη.
Είναι αδύνατο αυτή τη στιγμή να πει κανείς κατά πόσον η διαμάχη γύρω από ζητήματα αντισημιτισμού θα επηρεάσει τις εκλογές που έρχονται, όταν αυτές αφορούν κυρίως το Brexit και το μέλλον των δημόσιων υπηρεσιών και υποδομών στη Βρετανία. Οι Εβραίοι αποτελούν περίπου το 0,5% του πληθυσμού του Ηνωμένου Βασιλείου και, φυσικά, δεν ψηφίζουν σε ενιαίο μπλοκ το ίδιο κόμμα. Μια προσεκτικά παρακολουθούμενη δημοσκόπηση της YouGov που κυκλοφόρησε το βράδυ της Τετάρτης, η οποία διεξάγεται με μεθοδολογία (γνωστή ως MRP) η οποία αποδείχθηκε εξαιρετικά ακριβής στην πρόβλεψη του αποτελέσματος των βουλευτικών εκλογών το 2017, προβλέπει νίκη των Συντηρητικών με αυτοδύναμη πλειοψηφία 359 εδρών (σ.μ. σε σύνολο 650 εδρών στη Βουλή των Κοινοτήτων), με 211 έδρες για τους Εργατικούς, αποτέλεσμα το οποίο θα αποτελούσε σημαντική νίκη για τον Μπόρις Τζόνσον.
Οι προβολές της YouGov δείχνουν τους Συντηρητικούς να προηγούνται άνετα στις κατά βάση εβραϊκές συνοικίες του Finchley και του Golders Green στο Λονδίνο, ωστόσο δείχνουν τα ποσοστά των Εργατικών να κινούνται κατά πάνω από 8 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα σε σχέση με άλλη πρόσφατη δημοσκόπηση, οπότε μπορεί να υπερεκτιμά την εβραϊκή υποστήριξη για το κόμμα του Κόρμπιν. Σε μια άλλη περιοχή με σημαντική εβραϊκή κοινότητα, το Chipping Barnet, η δημοσκόπηση της YouGov δείχνει Συντηρητικούς και Εργατικούς περίπου ισοδύναμους, ωστόσο ο επιστήμονας δεδομένων Abigail Lebrecht εξέφρασε επιφυλάξεις ότι η πρόθεση ψήφου υπέρ του Εργατικού Κόμματος μπορεί να υπερεκτιμάται και στη συγκεκριμένη συνοικία.
Υπάρχουν επίσης κάποιες ενδείξεις από έρευνες που πραγματοποίησε ο Συντηρητικός μεγιστάνας και δημοσκόπος Michael Ashcroft σε περιοχές όπου στο δημοψήφισμα του 2016 είχε πλειοψηφίσει το Brexit, στις οποίες φαίνεται ότι οι κατηγορίες περί αντισημιτισμού προκαλούν πολιτικό πλήγμα στους Εργατικούς. Οι άνθρωποι προφανώς δεν θα ψηφίσουν μόνο με αυτό το κριτήριο στις 12 Δεκεμβρίου, ωστόσο το ζήτημα έχει αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο οι ψηφοφόροι βλέπουν το Κόρμπιν και στο τι σηματοδοτεί γι’ αυτούς το Εργατικό Κόμμα.
Ο Κόρμπιν έχει υπάρξει ήδη κομβική φιγούρα στη σύγχρονη βρετανική ιστορία, χωρίς ποτέ να έχει βρεθεί -μέχρι σήμερα- στην κυβέρνηση. Αν στην ηγεσία του Εργατικού Κόμματος τα τελευταία τέσσερα χρόνια βρισκόταν άλλος ηγέτης, η αποχώρηση του Η.Β. από την Ευρωπαϊκή Ένωση ίσως να μην είχε κερδίσει ποτέ στο δημοψήφισμα του 2016 (θυμηθείτε ότι ο Κόρμπιν ήταν σε μεγάλο βαθμό αδικαιολογήτως απών κατά τη διάρκεια της εκστρατείας υπέρ της παραμονής στην ΕΕ, την οποία υποτίθεται ότι υποστήριζε). Εάν δεν ήταν τόσο αντιδημοφιλής προσωπικά και τόσο έξαλλα ριζοσπαστικός, το Εργατικό Κόμμα θα είχε σήμερα σοβαρές πιθανότητες να κέρδιζε τις εκλογές και να σχημάτιζε κυβέρνηση μετά από εννέα χρόνια εξουσίας των Συντηρητικών.
Σε κάθε περίπτωση, ο Κόρμπιν έχει βάλει τη λέξη αντισημιτισμός στο “ραντάρ” και η συζήτηση στη Βρετανία για το θέμα έχει ανοίξει. “Πριν από έναν χρόνο οι άνθρωποι δεν ήξεραν τι ήταν ο αντισημιτισμός”, λέει ο James Johnson, ο οποίος διεξήγαγε εκατοντάδες έρευνες για λογαριασμό της τέως πρωθυπουργού του Η.Β. Τερέζα Μέι. “Εάν ανέφερες τη λέξη, οι άνθρωποι δεν ήταν σίγουροι. Καταλάβαιναν ότι είχε να κάνει με τους εβραίους και τον ρατσισμό, αλλά δεν ήταν σαφές. Τώρα οι άνθρωποι γνωρίζουν. Και ξέρουν ότι ο Κόρμπιν συνδέεται με αυτό”.
Η επιείκεια με την οποία ο Κόρμπιν αντιμετωπίζει τον αντισημιτισμό έχει τουλάχιστον οδηγήσει σε αυξημένη ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης. Ποιος θα είναι ο αντίκτυπός του θέματος στις εκλογές είναι δύσκολο να καταγραφεί και να διαχωριστεί από το Brexit και τα άλλα κομβικά ζητήματα. Ωστόσο είναι βέβαιο ότι θα έχει αρνητικές συνέπειες για τη φήμη και το brand του Εργατικού Κόμματος και αντικειμενικά εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το πόσο μπορεί να διαρκέσει η ηγεσία Κόρμπιν σε αυτό το τελευταίο.
Μετά το καλοκαίρι του 2015, ο Συριζαίος φίλος ήταν ο πιο εύκολος στόχος για πειράγματα. “Τα μνημόνια πότε θα τα κάψετε;” τον ρωτούσαμε. “Τον ΕΝΦΙΑ πότε θα τον καταργήσετε; Οι αγορές και οι διεθνείς κερδοσκόποι γιατί δεν χορεύουν στον ζουρνά σας;”
Στρίτζωνε ο Συριζαίος φίλος, φουρκιζόταν και είτε μάς έκοβε την καλημέρα είτε αναπαρήγε όπως-όπως την επιχειρηματολογία της κυβέρνησης και των προσκείμενων της δημοσιογράφων. Άλλοτε ισχυριζόταν ότι δεν επρόκειτο για κωλοτούμπα αλλά για τακτική αναδίπλωση. Άλλοτε ότι η “Πρώτη Φορά Αριστερά” έδωσε τον αγώνα τον καλό και έπεσε ηρωικά ύστερα από δεκαεπτά (17) ώρες διαπραγμάτευσης. Ώσπου ο Αλέξης Τσίπρας φάνηκε να τον βγάζει από τη δύσκολη θέση. “Τρέφαμε αυταπάτες” ομολόγησε. “Είμαστε από άλλο υλικό φτιαγμένοι, αφελές μεν, ευγενές δε.” Το μήνυμά του εκλαϊκεύτηκε -ή εκχυδαϊστηκε- ταχύτατα. “Μπορεί να σάς φλομώσαμε, δίχως να φταίμε, στα ψέμματα, στις φρούδες υποσχέσεις… Κλέφτες όμως δεν γίναμε όπως οι προηγούμενοι, οι οποίοι χρεοκόπησαν τη χώρα!”
Με επιχειρήματα που πήγαιναν μέχρι τη δεκαετία του 1950, τσιγκλώντας τα αντιδεξιά αντανακλαστικά ενός κρίσιμου μέρους της ελληνικής κοινωνίας, έδωσε ο ΣΥΡΙΖΑ τις τρεις εκλογικές μάχες του 2019. Ηττήθηκε πανηγυρικά και στις τρεις. Ο κόσμος είχε πλέον μπουχτίσει από την παρελθοντολογία, από το βρυκολάκιασμα τού Εμφυλίου, τού 114 και τού αντιδικτατορικού αγώνα. Προτίμησε στις κάλπες εκείνους που μιλούσαν για το μέλλον. Η Νέα Δημοκρατία υπερψηφίστηκε ως φορέας εθνικής επανεκκίνησης.
Κατά τους πρώτους μήνες του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο Συριζαίος φίλος είχε ουσιαστικά λουφάξει. Τι να πει; Η ρητορική περί αναστύλωσης του αυταρχικού κράτους της Δεξιάς πολύ λίγους έπειθε. Πώς να στηρίξεις τον αντιπολιτευτικό σου λόγο στον “Joker” και στις “Silly Walkers” της παρέλασης δίχως να φλερτάρεις επικίνδυνα με τη γραφικότητα; Ακόμα και οι εκκενώσεις των καταλήψεων και οι φωτογραφίες με τις μωρομάνες, έχασαν την όποια πειθώ τους όταν αποδείχτηκε πως τα κατειλημμένα κτήρια λειτουργούσαν και σαν γιάφκες -προθάλαμοι έστω- τρομοκρατικών οργανώσεων. Οι δημοσκοπήσεις το αποτύπωναν ολοκάθαρα. Η κοινωνία στη μεγάλη της πλειονότητα στεκόταν στο πλευρό του Μιχάλη Χρυσοχοϊδη στον αγώνα του για τη δημόσια ασφάλεια.
Ώσπου, πριν από λίγες μέρες, ξέσπασε το σκάνδαλο των διοικήσεων των νοσοκομείων. Αποκαλύφθηκαν διορισμοί πέραν πάσης λογικής. Ήρθαν στο φως βιογραφικά απίθανα, ανθρώπων εξώφθαλμα ακατάλληλων για δημόσιες θέσεις. Πόσω δε μάλλον στον νευραλγικό τομέα της υγείας.
Ο Συριζαίος φίλος έτριψε τα χέρια του. “Αυτοί είναι λοιπόν οι άριστοι;” κάγχασε. “Έτσι θα μεταρρυθμίσετε την Ελλάδα; Με απόμαχους, απόστρατους και βωμολόχους;”
Τι να τού πεις; Την εύκολη απάντηση “σάμπως εσείς είχατε τοποθετήσει καλύτερους; Έναν Καρανίκα θυμάμαι κι έναν ιδιοκτήτη βουλκανιζατέρ…”, την εύκολη απάντηση δεν την καταδέχεσαι. Τού επισημαίνεις μόνο ότι αίφνης έγινε -ο Συριζαίος φίλος που θεωρούσε ικανό προσόν τη συμμετοχή σε μαθητικές καταλήψεις ή το εαμικό παρελθόν του παππού σου- κήρυκας τής αξιοκρατίας. Τού υπενθυμίζεις πόσο είχε λοιδωρήσει το κόμμα του τούς θεσμούς τής ανοιχτής διακυβέρνησης. Και πόσο είχε στηρίξει τούς επαγγελματίες εργατοπατέρες -τύπου Φωτόπουλου, τύπου Καλφαγιάννη-, οι οποίοι εννοούσαν να έχουν τον τελευταίο λόγο σε κάθε δημόσια επιχείρηση. Δεν αρκεί ωστόσο…
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στους αριστουργηματικούς του “Χαλασοχώρηδες”, διήγημα του 1892, έχει απεικονίσει γλαφυρότατα τους φατριασμούς και την ευνοιοκρατία που μαστίζουν το ελληνικό κράτος από γενέσεώς του. Ο Κωνσταντίνος Πατέρας, διοικητής επί τρία εικοσιτετράωρα του νοσοκομείου Καρδίτσας, έφερε από τηλεοράσεως τους “Χαλασοχώρηδες” στο σήμερα. Δεν έχει σημασία εάν η διήγησή του ισχύει στο ακέραιο. Εάν συναντήθηκε όντως προεκλογικά με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και απέσπασε συγκεκριμένες υποσχέσεις. Η γενική εικόνα δεν αμφισβητείται.
Πώς λειτουργεί το πράγμα όλοι το ξέρουμε. Είτε εξ ιδίας πείρας είτε από αξιόπιστες διηγήσεις.
Είμαι τοπικό στέλεχος, τουτέστιν κομματάρχης. Ελέγχω μέσω των προσωπικών μου σχέσεων -τής επιρροής μου στη λαϊκή βάση για να το εκφράσουμε κομψά- διακόσια ή πεντακόσια ψηφαλάκια. Τα κινητοποιώ, τα κατευθύνω προς τον συνδυασμό ή προς τον συγκεκριμένο υποψήφιο. Κι εφόσον ο αγώνας ο καλός ευοδωθεί, εισπράττω το συμφωνημένο αντάλλαγμα.
Η θέση του διοικητή νοσοκομείου μπορεί να μην εντυπωσιάζει με τις αποδοχές της, είναι εντούτοις εξόχως αποδοτική. Κατέχοντάς την, εξυπηρετώ ανθρώπους στην ανάγκη τους. Βρίσκω κρεβάτια -ράντζα έστω-, φέρνω σε επαφή τους ασθενείς με τους γιατρούς, εγκρίνω τις εφημερίες και το πρόγραμμα των χειρουργείων. Αυξάνω εν ολίγοις, μέρα με τη μέρα, την κοινωνική μου επιρροή. Αποτελεί το νοσοκομείο την ιδεώδη πλατφόρμα για να γίνω από κομματάρχης, βουλευτής. Αν όχι εγώ, το παιδί μου.
Η κάθε πολιτική παράταξη όσο κάθεται στα έδρανα της αντιπολίτευσης κατακεραυνώνει την παραπάνω κατάσταση. Παραδίδει σε υψηλούς ρητορικούς τόνους μαθήματα χρηστοήθειας. Με το που έρχεται στα πράγματα, την υιοθετεί ασμένως.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ψηφίστηκε ενθουσιωδώς -και όταν διεκδικούσε την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας και όταν είχε βάλει πλώρη για το Μέγαρο Μαξίμου- από πολίτες εκτός μηχανισμών. Που έδωσαν βάση στις εξαγγελίες του κι έβαλαν πλάτη για να ξερριζώσει τις χρόνιες παθογένειες. Για να θέσει τέρμα στην πελατειακή λογική, η οποία κρατάει την κοινωνία μας καθηλωμένη σε ένα ουσιαστικά προνεωτερικό στάδιο. Οι άνθρωποι αυτοί, η κρίσιμη μάζα που τού έδωσε τη νίκη στις 7 Ιουλίου, ούτε λευκή επιταγή υπέγραψαν ούτε ιώβεια υπομονή διαθέτουν.
Οφείλει ο Κυριάκος Μητσοτάκης να σκίσει τη γάτα. Πριν να είναι αργά τόσο για εκείνον όσο και -το κυριότερο- για την πατρίδα.
Όποιος θέλει να ξαναγράψει την Ιστορία αποκλειστικά με όρους και στόχους αυτοδικαίωσης, αυτός δεν γίνεται ο ιστορικός πληφοριοδότης του μέλλοντος
Θανάσης Διαμαντόπουλος, Ο Δικαστής
Έτυχε αυτές τις μέρες να (ξαν)διαβάζω το βιβλίο του Gustave Le Bon “Ψυχολογία των μαζών” (εισαγ./μτφ./σχολ. Ι.Σ.Χριστοδούλου,Το Βήμα 2010) και δεν μπόρεσα να μην συσχετίσω όσα γράφει ο Le Bon με τα συμβαίνοντα στον μαζικό χώρο, το μαζικό κίνημα, τις πολιτικές μαζώξεις στην Ελλάδα.
Η αρχαϊκής προέλευσης, κατασκευασμένη από μύθους και θρύλους, ανορθολογική (κι επικίνδυνη) προσέγγιση του “πνεύματος του λαού”, άλλοτε οδηγεί σε αντιεπιστημονικές εκδοχές πολιτικής ψυχοπαθολογίας κι άλλοτε σε συγχωνεύσεις και συναγελασμούς (τυφλής προοπτικής) προσώπων διαφορετικού status και προέλευσης.
Η πολιτικο-ηθική έκπτωση του συστήματος εξουσίας, η αδυναμία του Πολιτισμού να παγιώσει αξίες και η αστάθεια των θεσμών αφήνουν περιθώρια δράσης σε παντός είδους και σκοπού όχλους. Αντιφατικές και απλοϊκές ιδέες που συνήθως χειρίζεται ένας Ηγέτης, ο οποίος αρέσκεται να χαϊδεύει –μέσω εικόνων και λέξεων με ασαφές νόημα– τα αρνητικά χαρακτηριστικά του εύπιστου λαού, αποκτούν μαγική δύναμη υποβολής. Ο καθοδηγητής των μαζών υπνωτίζει, μέσω διαβεβαιωτικής πειθούς και επανάληψης συναισθηματικών συνθημάτων, τα πλήθη και δημιουργεί νέες πεποιθήσεις σε όσους έχουν εγκαταλείψει την ατομικότητά τους, δεν αναγνωρίζουν προσωπική ευθύνη και –κυρίως– έχουν εκχωρήσει τη ζωή και την αξιοπρέπειά τους σε άλλους. Η τυφλωμένη εμπιστοσύνη στον Αρχηγό και οι ψευδαισθήσεις για ένα, προσφερόμενο μόνον από αυτόν, καλύτερο μέλλον, προκαλούν πάσης φύσεως αναστολές με συνέπεια η βία και το μίσος κατά παντός εχθρού να γίνεται καθημερινή πρακτική. Το φαντασιακό, σε φανατικό χυλό που δεν χαρακτηρίζεται από διανοητική και ηθική ενότητα, αποκτά καταστροφική ισχύ οιονεί-θρησκοληπτικών “σταυροφόρων”.
Όμως αντί η Πολιτική να στραφεί κατά τέτοιων Μαζών, τελικά μέσω του λαϊκισμού, τους δίνει ρόλο (βλέπε δράση Αγανακτισμένων) στο Πολίτευμα και –δυστυχώς– νομιμοποίηση στη δια της βίας επιβολή μιάς Νέας(;) Συλλογικής Ψυχής των ελλήνων (sic).
Τα γνήσια μαζικά κινήματα πρέπει να διαμορφώνουν νέο δημοκρατικό ήθος και οι μαζικές πολιτικές μαζώξεις πρέπει να προφυλάσσουν την ελευθερία σκέψης κάθε συμμετέχοντος. Ούτε οι μεν, ούτε οι δε αποτελούν “πλυντήρια ένοχου παρελθόντος” και δεν δικαιούνται να συμψηφίζουν ένθεν/κακείθεν λάθη. Αν όποιος εντάσσεται σε τέτοια μορφώματα αφήνεται να πιστεύει ότι μέσω αυτών μπορεί να εκδικηθεί ό,τι κι όποιον μισεί, καλά θα κάνουν οι διάφοροι Πειραματιστές να μαζέψουν τα πράγματα αμελλητί.
Αλλιώς, λαμβανομένης υπόψη της ψυχολογίας του διαψευσμένου φανατικού, οι πρώτοι που θα κινδυνέψουν “να φαγωθούν’” θα είναι οι Τιμονιέρηδες του φορέα των μαζανθρώπων.
ΥΓ. “Μόνον οι συμπλεγματικοί, οι ανίκανοι για κριτική σκέψη και οι βαθιά θρησκόληπτοι δεν σαρκάζουν τον εαυτό τους και τα ίδια τα πιστεύω τους” (Θ. Διαμαντόπουλος)
* Ο κ. Γιάννης Πανούσης είναι Καθηγητής Εγκληματολογίας, πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη
Ο πιο δεσμευτικός περιορισμός αυτή τη στιγμή δεν είναι η προσφορά δανείων, όσο η ζήτηση. Παρότι η ζήτηση για δάνεια έχει ανακάμψει από πέρυσι, παραμένει ένα μικρό μέρος των προ κρίσης επιπέδων.
Η ευχερής χρηματοδότηση της οικονομίας αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη. Εχει αποδειχθεί εμπειρικά ότι ανάπτυξη διατηρήσιμη και με υψηλούς ρυθμούς είναι πρακτικά αδύνατη όταν ταυτόχρονα η πιστωτική επέκταση είναι αρνητική. Επομένως, καθώς η ελληνική οικονομία επιχειρεί να επιταχύνει τους ρυθμούς ανάκαμψης, είναι εύλογο τα βλέμματα να στρέφονται προς το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Πολλοί παρατηρητές κατηγορούν τις ελληνικές τράπεζες ότι δεν δανειοδοτούν επαρκώς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, επιβραδύνοντας την ανάπτυξη. Είναι, όμως, έτσι;
Μια πρώτη ματιά στα στατιστικά στοιχεία της ΤτΕ φαίνεται να επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό: Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία, τα δανειακά υπόλοιπα προς τον ιδιωτικό τομέα, επιχειρήσεις και νοικοκυριά, μειώθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2019 κατά 11,2% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του προηγούμενου έτους. Παρεμφερείς ρυθμοί μείωσης σημειώθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια του 2019, και μάλιστα στο τμήμα των χορηγήσεων που αφορά τις επιχειρήσεις η μείωση ήταν κατά τι μεγαλύτερη.
Ωστόσο, οι αριθμοί αυτοί αφορούν τις ακαθάριστες ροές. Εάν κάποιος κοιτάξει τις καθαρές ροές, η εικόνα είναι πολύ διαφορετική. Οι καθαρές ροές, είτε σε απόλυτους αριθμούς είτε σε ρυθμούς μεταβολής, υπολογίζονται αφού ληφθούν υπόψη οι αναταξινομήσεις και μεταβιβάσεις δανείων και εταιρικών ομολόγων, οι διαγραφές, καθώς και οι συναλλαγματικές διαφορές.
Οι αναταξινομήσεις είναι σημαντικό τμήμα της εικόνας, καθότι περιλαμβάνουν ενέργειες στις οποίες προβαίνουν οι τράπεζες για να μειώσουν το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, όπως πωλήσεις δανείων. Από τα σχετικά στοιχεία διαπιστώνεται ότι, από τα 13 δισ. ευρώ που μειώθηκαν τα ακαθάριστα υπόλοιπα των δανείων από την αρχή του έτους έως και τον Σεπτέμβριο, οι αναταξινομήσεις αντιστοιχούσαν σε 9,1 δισ. ευρώ, οι διαγραφές σε 3,3 δισ. ευρώ και οι συναλλαγματικές διαφορές σε 380 εκατ. ευρώ. Αντιθέτως, τα καθαρά επίπεδα χρηματοδότησης προς τον ιδιωτικό τομέα έχουν ήδη σταθεροποιηθεί. Οι μηνιαίες καθαρές ροές τείνουν προς το μηδέν (-721 εκατ. ευρώ, -402 εκατ. ευρώ και -92 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους αντιστοίχως) και το ίδιο ισχύει για τα προσαρμοσμένα υπόλοιπα χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα (-0,1%, -0,1% και -0,5% σε ετήσια βάση τους ίδιους μήνες).
Εάν μάλιστα κάποιος κοιτάξει τη χρηματοδότηση των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων, που είναι και το πιο κρίσιμο τμήμα για την ανάπτυξη, είναι ήδη σε θετικό έδαφος σε ετήσια βάση (2,9%, 2,9% και 2,2% κατά τον Ιούλιο, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους αντιστοίχως). Η θετική αυτή αλλαγή αναγνωρίζεται και στην τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα.
Μια ματιά στα κλαδικά στοιχεία αποδεικνύει ότι οι κλάδοι με τους υψηλότερους ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης είναι ο τουρισμός, η ενέργεια και οι υπηρεσίες εφοδιαστικής αλυσίδας, επιβεβαιώνοντας πλήρως σχετική μελέτη της Eurobank, η οποία ανέδειξε αυτούς τους τρεις κλάδους μεταξύ αυτών με τις δυναμικότερες προοπτικές (Καραβίας – Αναστασάτος, «Ενέργεια, Logistics, Τουρισμός: Προοπτικές των Κλάδων, Επενδυτικά Σχέδια σε Εξέλιξη και Συνεισφορά τους στο ΑΕΠ», Επιθεώρηση Οικονομία & Αγορές, Τόμος XII, Τεύχος 1, Απρίλιος 2018). Με απλά λόγια, δηλαδή, η χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας έχει γυρίσει σε θετικό έδαφος, έστω κι αν αυτό συσκοτίζεται στη συνολική στατιστική απεικόνιση για καθαρά τεχνικούς λόγους.
Η εξέλιξη αυτή κατέστη δυνατή από τη σημαντική βελτίωση στη θέση ρευστότητας των ελληνικών τραπεζών. Οι ιδιωτικές καταθέσεις αυξήθηκαν κατά περίπου 13 δισ. ευρώ μεταξύ Ιανουαρίου 2018 – Σεπτεμβρίου 2019, ενώ τα μετρητά εκτός τραπεζικού συστήματος μειώθηκαν κατά 19 δισ. ευρώ μεταξύ Απριλίου 2017 – Αυγούστου 2019. Επιπλέον, η πρόσβαση των ελληνικών τραπεζών σε χρηματοδότηση από τη διατραπεζική αγορά βελτιώθηκε σημαντικά (22 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2019 έναντι 10 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο του 2015). Ως αποτέλεσμα, οι ελληνικές τράπεζες μηδένισαν την εξάρτησή τους από την έκτακτη χρηματοδότηση της ΤτΕ (ELA) και περιόρισαν την έκθεση στην ΕΚΤ σε μόλις 7,5 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2019, έναντι συνδυασμένης έκθεσης 26,6 δισ. ευρώ τον δραματικό Ιούνιο του 2015, μια πραγματικά εντυπωσιακή μεταστροφή.
Η πλήρης άρση των κεφαλαιακών ελέγχων τον περασμένο Σεπτέμβριο λειτούργησε ως επιπλέον τόνωση της καταθετικής εμπιστοσύνης. Η πρόκληση την οποία πράγματι αντιμετωπίζουν οι ελληνικές τράπεζες αφορά τον ακόμη μεγάλο όγκο των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Και σε αυτό το πεδίο, όμως, οι τράπεζες υπεραποδίδουν έναντι των στόχων οι οποίοι έχουν τεθεί από τις εποπτικές αρχές.
Εφόσον λοιπόν έχουν έτσι τα πράγματα, τι εμποδίζει μια ακόμη ταχύτερη πιστωτική επέκταση; Ο πιο δεσμευτικός περιορισμός αυτή τη στιγμή δεν είναι η προσφορά δανείων όσο η ζήτηση. Παρότι η ζήτηση για δάνεια έχει ανακάμψει από πέρυσι, παραμένει ένα μικρό μέρος των προ κρίσης επιπέδων. Επιπλέον, δεν είναι πάντα της ποιότητας που θα επέτρεπε τη χρηματοδότηση. Ας μην ξεχνάμε ότι μεγάλο μέρος των ιδιωτών και των επιχειρήσεων που έλαβαν δάνεια τα προηγούμενα χρόνια δεν τα εξυπηρετούν και οι επενδυτικές ιδέες οι οποίες διεκδικούν χρηματοδότηση δεν συνοδεύονται πάντα από βιώσιμα επενδυτικά πλάνα. Αλλά και τα νοικοκυριά είναι πιο διστακτικά, όσο έχουν ακόμη αβεβαιότητα για τις οικονομικές προοπτικές τους. Επιπλέον, η δύσκολη εμπειρία του παρελθόντος μειώνει τη διάθεση για υψηλά ποσοστά χρηματοδότησης. Κάποιος θα σκεφτεί ότι ένας λόγος για την ακόμη μειωμένη ζήτηση είναι τα επιτόκια. Ούτε αυτό είναι ακριβές, όμως, διότι τα πολύ χαμηλά επιτόκια παρέμβασης της ΕΚΤ έχουν οδηγήσει τα συνολικά επιτόκια σε χαμηλότερα επίπεδα από προηγούμενα χρόνια. Είναι αληθές ότι ο κίνδυνος χώρας οδήγησε τις ελληνικές τράπεζες να αντιμετωπίζουν υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης (και άρα πιστοδότησης) έναντι του ανταγωνισμού τα προηγούμενα χρόνια. Ωστόσο, η σταδιακή εξομάλυνση των μακροοικονομικών συνθηκών και ο περιορισμός της αβεβαιότητας έχει οδηγήσει σε σωρευτική μείωση των επιτοκίου δανεισμού των επιχειρήσεων κατά περίπου 300 μονάδες βάσης από το 2011. Οσο η μακροοικονομική βελτίωση συνεχίζεται, υπάρχουν περιθώρια περαιτέρω συμπίεσης του κινδύνου χώρας και άρα των επιτοκιακών περιθωρίων (spreads).
Εν κατακλείδει, η πιστωτική επέκταση σε αυτόν τον οικονομικό κύκλο θα ανακάμψει πιο βαθμιαία όσο η ανάκαμψη της οικονομίας αυξάνει τις επενδυτικές ευκαιρίες και τη διάθεση των επιχειρήσεων να αναλαμβάνουν ρίσκο, καθώς και τη σιγουριά των νοικοκυριών για τα μελλοντικά εισοδήματά τους. Αυτή η χαμηλότερη ταχύτητα σε σχέση με το παρελθόν, όμως, έχει και μια πολύ θετική συνέπεια: ότι δεν θα επαναληφθούν οι υπερβολές του παρελθόντος με την ταχύτατη αύξηση των πιστοδοτήσεων που κατευθύνθηκαν στην κατανάλωση και συνεισέφεραν στον εκτροχιασμό του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Αυτή τη φορά, οι πιστοδοτήσεις θα συνεισφέρουν στη στροφή της οικονομίας προς ένα πιο βιώσιμο πρότυπο ανάπτυξης με οδηγό τις επενδύσεις και τις εξαγωγές.
* Ο κ. Τάσος Αναστασάτος είναι επικεφαλής οικονομολόγος του ομίλου της Eurobank και πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών.
Ο νέος νόμος του υπουργείου Υγείας δίνει τη δυνατότητα συμψηφισμού των επενδύσεων έρευνας και ανάπτυξης με τις υψηλές υποχρεωτικές επιστροφές (clawback) που καταβάλλουν οι φαρμακευτικές εταιρείες στην Ελλάδα.
Ενα από τα θέματα που μας άφησε η κρίση είναι η εμμονή που καλλιεργήθηκε σχετικά με τους δείκτες και τους συντελεστές. Δείκτες και συντελεστές που στην πλειονότητά τους οι πολίτες δεν κατανοούν σε βάθος, παρά μόνο χρησιμοποιούνται ως εργαλεία πολιτικής αντιπαράθεσης.
Ομως η σημαντική δουλειά που γίνεται από τη νέα κυβέρνηση σε επίπεδο πρωτοβουλιών, με στόχο την επανεκκίνηση της οικονομίας, δεν πρέπει να βρει προσκόμματα σε τυχόν εμμονές. Στέκομαι στην άμεση μείωση του φορολογικού συντελεστή των επιχειρήσεων από το 28% στο 24%. Μέτρο σωστό αλλά σε πρώτη φάση κυρίως επικοινωνιακό αναφορικά με τις επενδύσεις. Η άμεση μείωση που δρομολογείται, σε αντιπαραβολή με μια σταδιακή μείωση του συντελεστή στο 24% (ίσως εντός 3ετίας), δεν ενισχύει το (ήδη αυξημένο μετά τις εκλογές) ενδιαφέρον ξένων επενδυτών.
Ξεχνάμε ενίοτε πως για να πληρώσει μια επιχείρηση φόρους, πρέπει πρώτα από όλα να έχει κέρδη! Δυστυχώς για εμάς όμως, μόλις το 0,6% των επιχειρήσεων που λειτουργούν στην Ελλάδα αποδίδει το 66% των φορολογικών εσόδων, ενώ στη συντριπτική τους πλειονότητα οι εγχώριες εταιρείες έχουν φορολογικές ζημίες. Μια άμεση φοροελάφρυνση λοιπόν ίσως έχει ένα πολύ μικρό αντίκτυπο για ελάχιστες μόνο εταιρείες ενώ τυχόν νέες επενδύσεις θα χρειαστούν χρόνο ωρίμανσης (αρκετών ετών) προτού φτάσουν να έχουν φορολογητέα κέρδη.
Αντίθετα, μια σταδιακή εφαρμογή της μείωσης θα μπορούσε μέσα στα επόμενα δύο ή τρία χρόνια (με ίδιο κόστος στον προϋπολογισμό) να επιτρέψει την αποπληρωμή των συσσωρευμένων υποχρεώσεων του κράτους προς τις επιχειρήσεις. Αυτό θα είχε διττή αναπτυξιακή χρησιμότητα: ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά που θα οδηγούσε και στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, ενώ συγχρόνως θα έστελνε ένα πιο ηχηρό μήνυμα στην επενδυτική κοινότητα – αυτό της αξιοπιστίας!
Σίγουρα υπάρχουν επικοινωνιακά οφέλη από την άμεση μείωση, τα οποία όμως πρέπει να αξιολογούνται με ρεαλισμό. Στα 16 συνολικά χρόνια εργασίας μου, εκ των οποίων τα 12 σε μεγάλες αγορές του εξωτερικού, κανένα fund και καμία πολυεθνική, με τα οποία συνεργάστηκα, δεν αξιολόγησε μια πιθανή επένδυση στην Ελλάδα (ή άλλη χώρα) με κύριο γνώμονα τον ονομαστικό φορολογικό συντελεστή.
Βασικούς άξονες επενδυτικών αποφάσεων αποτελούν:
1) Οι προοπτικές τις οικονομίας.
2) Η πολιτική σταθερότητα και το σταθερό νομικό πλαίσιο.
3) Η πρόσβαση σε φθηνή χρηματοδότηση.
4) Το ποιοτικό ανθρώπινο δυναμικό.
Ακόμα και όταν η ανάλυση στην οποία και βασίζονται οι τελικές αποφάσεις φτάνει στο κομμάτι των φόρων, κανένας επενδυτής δεν χρησιμοποιεί τον ονομαστικό συντελεστή παρά μόνο τον πραγματικό συντελεστή (effective tax rate) ώστε να αξιολογήσει τις προοπτικές της επένδυσής του. Χωρίς να επεκταθώ, θα επισημάνω πως ο πραγματικός φορολογικός συντελεστής στην Ελλάδα είναι πολλαπλάσιος του ονομαστικού και αυτό οφείλεται κυρίως στην κουλτούρα των ελέγχων, στην αδυναμία του κράτους να εξοφλήσει τις υποχρεώσεις του δημιουργώντας ανάγκες ακριβού δανεισμού στις επιχειρήσεις και σε άλλες μορφές φορολογίας, όπως χαρτόσημα, ειδικός φόρος ακινήτων κ.λπ.
Συνολικότερα όμως, η ευρύτερη πολιτική μείωσης της φορολογίας και η αναπτυξιακή agenda της νέας κυβέρνησης είναι χωρίς αμφιβολία προς τη σωστή κατεύθυνση. Τους τελευταίους άλλωστε μήνες έχουν υπάρξει νομοθετικές πρωτοβουλίες οι οποίες μπορούν κατά τη γνώμη μου να δημιουργήσουν μια ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική, έστω και αν υστερούν επικοινωνιακά σε σχέση με τη μείωση των συντελεστών. Ανάμεσα σε αυτές τις πρωτοβουλίες ξεχωρίζω τις νέες διατάξεις σχετικά με τα κίνητρα για τη διεξαγωγή κλινικών μελετών στην Ελλάδα.
Ο νέος νόμος του υπουργείου Υγείας δίνει τη δυνατότητα συμψηφισμού των επενδύσεων έρευνας και ανάπτυξης με τις υψηλές υποχρεωτικές επιστροφές (clawback) που καταβάλλουν οι φαρμακευτικές εταιρείες στην Ελλάδα. Ετσι, δημιουργούμε ίσως το πιο ελκυστικό πλαίσιο (μαζί με την Πορτογαλία) στην Ευρωπαϊκή Ενωση, μπαίνοντας για τα καλά στο επενδυτικό μικροσκόπιο φαρμακευτικών κολοσσών.
Ο φαρμακευτικός κλάδος στην Ελλάδα δέχθηκε δριμεία επίθεση στα χρόνια της κρίσης, τόσο σε θεσμικό επίπεδο όσο και σε επικοινωνιακό. Παρά ταύτα, οι διεθνείς φαρμακευτικές εταιρείες και οι πρωτοπόρες ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες ετοιμάζονται να επενδύσουν στη χώρα μας εκ νέου, δημιουργώντας πολλαπλά άμεσα και έμμεσα οφέλη για την οικονομία.
Οι αριθμοί σε αυτή την περίπτωση αποτυπώνουν απολύτως το δυνητικό όφελος. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, συνολικά στην Ε.Ε. οι φαρμακευτικές εταιρείες επενδύουν σε κλινικές μελέτες περί τα 34 δισ. ευρώ και, ενώ μια χώρα του μεγέθους του Βελγίου απορροφά 2,8 δισ. ευρώ ετησίως, η Ελλάδα προσελκύει μονάχα 42 εκατ. ευρώ, τη στιγμή που η Κύπρος προσελκύει σχεδόν τα διπλάσια. Οφείλει να είναι πλέον εθνικός μας στόχος το να πλησιάσουμε απλά τον ευρωπαϊκό μέσον όρο, κάτι που θα μεταφραζόταν σε επενδύσεις 500 εκατ. ευρώ ετησίως.
Προκειμένου να προχωρήσουν τέτοια επενδυτικά σχέδια, θα πρέπει πρωτίστως να πειστούν οι εταιρείες του κλάδου για την ορθότητα και ταχύτητα των ευρύτερων διαδικασιών που σχετίζονται με τις καινούργιες διατάξεις. Οι προτάσεις λοιπόν που έρχονται από την αγορά αφορούν:
1) Την ταχύτατη έκδοση των σχετικών υπουργικών αποφάσεων,
2) Τη δημιουργία μιας ομάδας εργασίας που θα παρακολουθεί την πορεία διεξαγωγής των κλινικών μελετών, λύνοντας άμεσα τα προβλήματα που προκύπτουν και μειώνοντας σημαντικά τους απαιτούμενους χρόνους των εγκριτικών διαδικασιών (ειδικά στο επίπεδο του νοσοκομείου).
3) Την επιτάχυνση των διαδικασιών δίνοντας τη δυνατότητα επαλήθευσης από ελεγκτικές εταιρείες των φακέλων έρευνας και ανάπτυξης που υποβάλλονται από τις φαρμακευτικές εταιρείες (μέτρο το οποίο έχει ήδη αξιολογηθεί από το υπουργείο Ανάπτυξης στο πλαίσιο των αναπτυξιακών έργων).
Οι κλινικές μελέτες, εκτός του ότι θα συμβάλουν ριζικά στον επαναπατρισμό επιστημονικού δυναμικού, αποτελούν την επιτομή των άμεσων ξένων επενδύσεων, μιας και χρηματοδοτούνται σχεδόν αποκλειστικά από τις μητρικές εταιρείες του εξωτερικού (μέσω συμβάσεων υπηρεσιών με τις εγχώριες θυγατρικές), και συνεπώς αυτή η ευκαιρία είναι πραγματικά μεγάλη και σημαντική για να μην αξιοποιηθεί.
* Ο κ. Αγγελος Μπένος είναι Tax Partner στην PwC Greece.
Παρά την ολοένα αυξανόμενη ευαισθητοποίηση για το σοβαρότατο θέμα της κλιματικής αλλαγής, παρατηρείται, ακόμη, σημαντικό έλλειμμα σε εθνικό επίπεδο στην υιοθέτηση ολοκληρωμένων αλλά και πρακτικών στρατηγικών για την αντιμετώπισή της. Μέσα από την επιτακτική ανάγκη για τον περιορισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής έχει προκύψει η δημιουργία σημαντικών συμφωνιών, νομοθεσιών, αλλά και πρωτοβουλιών και εργαλείων για την παρακολούθηση των επιδόσεων για την προστασία των κλιματικών συνθηκών, τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο εταιρειών. Για παράδειγμα, σε επίπεδο εταιρειών ο δείκτης CDP είναι από τους σημαντικότερους στον πλανήτη και παρακολουθεί την επίδοση κυρίως εισηγμένων εταιρειών που θέλουν να βελτιώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.
Ενα σπουδαίο εργαλείο σε επίπεδο κρατών είναι και ο Δείκτης Κλιματικής Επίδοσης CCPI (Climate Change Performance Index), ο οποίος έχει στόχο του την ενίσχυση της διαφάνειας σε διεθνές επίπεδο για τις εκάστοτε πολιτικές για το κλίμα, αλλά, επίσης, αξιολογεί και συγκρίνει την προσπάθεια μεμονωμένων χωρών για την προστασία του περιβάλλοντος. Ο CCPI εστιάζει στην παρακολούθηση των επιδόσεων χωρών σε 4 κατηγορίες, από τις οποίες προκύπτει ένα τελικό αποτέλεσμα: 1. Εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (GHG Emissions). 2. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). 3. Ενεργειακή κατανάλωση. 4. Πολιτική για την κλιματική αλλαγή. Βάσει του τελικού αποτελέσματος δημιουργείται μια ετήσια κατάταξη, αλλά και τέσσερις επιμέρους για την κάθε κατηγορία.
Παρατηρώντας τη φετινή κατάταξη (2019), βλέπουμε πως η Ελλάδα μόλις «περνάει τη βάση» με συνολικό σκορ 50,86 και, σκαρφαλώνοντας 9 θέσεις ψηλότερα από πέρυσι, βρίσκεται στην 30ή θέση από τις συνολικά 60. Οι θέσεις καταλαμβάνονται από 56 χώρες και την Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ οι τρεις πρώτες θέσεις παραμένουν κενές υποδηλώνοντας πως καμία χώρα ακόμη δεν πληροί τα κριτήρια κάλυψής τους λόγω έλλειψης μέτρων για τον περιορισμό της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 2 βαθμούς Κελσίου. Κι ενώ είναι αναμενόμενη η μέτρια επίδοση της χώρας μας στην κατηγορία των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (24η θέση) και στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (30ή θέση) παρά τις προνομιακές συνθήκες ηλιοφάνειας και ανέμου, εντύπωση κάνει η υψηλή επίδοσή μας στην ενεργειακή κατανάλωση (12η θέση), αλλά και η εξαιρετικά χαμηλή απόδοσή μας στην πολιτική για την κλιματική αλλαγή (54η θέση).
Αυτό το τελευταίο, ωστόσο, είναι και το πιο σοβαρό, καθώς η έλλειψη ολοκληρωμένης και πρακτικής στρατηγικής για το περιβάλλον και ενός πρακτικού πλάνου για τη βιώσιμη ανάπτυξη όπως έχουν άλλα ευρωπαϊκά κράτη, μόνο με μεμονωμένες εξαγγελίες των πολιτικών μας δεν μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση της τωρινής επιβαρυμένης κατάστασης. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, το γεγονός πως οι σκανδιναβικές χώρες, που έχουν τις καλύτερες επιδόσεις και τις υψηλότερες θέσεις στην κατάταξη του CCPI, εμφανίζουν και πιο αξιόλογες πολιτικές με κυβερνητικά μέτρα.
Φυσικά, δεν αρκεί μόνο τα κράτη να λάβουν μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά και ο επιχειρηματικός μας κόσμος πρέπει να αναλάβει το μερίδιο ευθύνης που του αναλογεί. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τον ορισμό πιο «βιώσιμων» προσεγγίσεων και εφαρμογή πρακτικών, όπως η μέτρηση και η μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος σε όλες τις μεσαίες και μεγάλες εταιρείες, αλλά και η δημιουργία κινήτρων για τη μείωσή του.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, στη σημερινή Ελλάδα των χωματερών, το παράδειγμα της Νορβηγίας με το καινοτομικό εργοστάσιό της που παράγει ενέργεια από σκουπίδια και τροφοδοτεί σχεδόν τη μισή ενέργεια που απαιτεί το Οσλο, το οποίο και αναζητεί όλο και περισσότερα εισαγόμενα σκουπίδια από γειτονικές χώρες. Μήπως εκτός από απλοϊκές σκέψεις, όπως να τους στείλουμε τα σκουπίδια μας, θα πρέπει να κατασκευάσουμε ένα αντίστοιχο εργοστάσιο(α) εκεί όπου σήμερα βρίσκονται οι χωματερές;
Οι επιστήμονες έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου και ο χρόνος έχει αρχίσει να μετράει αντίστροφα ήδη. Είναι σημαντικό, λοιπόν, πέρα από εξαγγελίες, να οριστούν αυστηρές νομοθεσίες, πρότυπα και κατευθύνσεις, που θα θέσουν το νέο πλαίσιο για την προστασία του περιβάλλοντος και τη μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων.
* Ο κ. Νίκος Αυλώνας είναι πρόεδρος του Κέντρου Αειφορίας (CSE), επισκέπτης καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (IMBA).
